کد مطلب:31387 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:30

گنجینه پرسمان » اعتقادات

چگونه ميتوان ظرفيت وجودي خود را بالا برد؟

1. به مقتضاي آيات شريفهاي از قبيل: وَ لَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِيَّ ءَادَمَ...وَ فَضَّلْنَـَهُمْ عَلَيَ كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلاً ;(اسرأ،70) و ما فرزندان آدم را بسيار گرامي داشتيم... و بر بسياري از مخلوقات خود برتري و فضيلت كامل بخشيديم.

بايد بدانيم كه در كشتزار وجود انسان، در مقايسه با ديگر موجودات، بذر كمالهاي فراواني كاشته شده است و رسالت او، به فعليت رساندن اين كمالهاي بالقوه، در بستر اعمال اختياري آگاهانه خود او است. اين ويژگي منحصر به فرد در انسان، عقلي است كه به وسيلة آن، حق را از باطل و خير را از شرّ تشخيص ميدهد.(الميزان، علامه طباطبايي;، ذيل آيه شريفه فوق; همان، ترجمة محمد باقر موسوي همداني، ج 13، ص 262، بنياد علمي و فكري علامه، 1363.)

2. انسان ميتواند با بهرهگيري از اين دستمايه و ابزارِ شناختِ برتر و كاملتر از آن; يعني وحي، گام نهادن در راه زُلال و سازنده عبادت، مقاومت در برابر سختيها، ترسيم مسير حركت آيندة خود از راه دعاهاي خالصانه به درگاه خداوند، آموزش و افزايش سطح آگاهيهاي خود، انجام اعمال صالح، تقويت ايمان و... در دو محور انديشه و عمل، خود را در قلمرو سير تكاملي كه قرآن كريم براي او ترسيم نموده است، وارد كند. حركت در اين مسير، سبب شكوفايي حقيقت وجود انسان و در نهايت، رسيدن به قله كمال حقيقي او ميگردد.

3. برخي از آيات قرآن كريم، دربارة محورهاي برشمرده شده در بند قبل به قرار ذيل است:

الف ـ تشويق و ترغيب به عبادت: وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الاْ ?ًِنسَ إِلآلِيَعْبُدُونِ ;(ذاريات،56) جن وانس را تنها براي عبادت خود خلق كردهام.

ب ـ ترغيب و آموزش و گسترش حوزة آگاهيها: هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يعْلَمُونَ وَ الَّذِينَ لاَيَعْلَمُونَ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُوْلُواْ الاْ ?َلْبَـَبِ ;(زمر،9) آيا دانايان با نادانان برابرند؟ علم مظروف و محتوايي است كه هر آنچه در ظرف وجود ما وارد شود; به جاي آن كه آن را لبريز كند و ديگر جايي براي دانستنيهاي بعدي باقي نماند; برعكس اين ظرف را آماده پذيرش جديدتر و بلكه تشنة آن ميكند. اين، خود حاكي از آن است كه ظرف وجود انسان قابل توسعه است.

ج ـ ترغيب به دعا: انسان، همة مصلحتهاي خود را نميداند; نيز به تنهايي قادر نيست موانع شكوفايي خود را برطرف كند. براي بالا بردن ظرفيت وجودي و حركت در مسير صلاح خود، بايد هميشه از خداوند ياري بجويد. دعا، پاسخ به چنين نياز انسان است. آيات فراوان در قرآن كريم، دربارة دعا آمده است. هُوَ الْحَيُّ لاَ َّ إِلَـَهَ إِلآهُوَ فَـادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّين;(غافر،65) و خداوند زنده ابد است ]و[ جز او خدايي نيست; پس تنها او را بخوانيد و خالصانه بندة او باشيد. دعا در حركت صعودي انسان و به فعليت رساندن نيروهاي نهفته در درون; يعني توسعة ظرفيت وجود، بسيار كارساز و مؤثر است.

د ـ استقبال از امتحانهاي الهي و بلاها و سختيها: اين مسئله آن قدر مهم است كه در جا نزدن و دل سرد نشدن در مقابل آنها، انسان را به موقعيتهاي برتر ميرساند. خداوند، آنجا كه از به امامت رساندن حضرت ابراهيمغ سخن به ميان ميآورد، ميفرمايد: اين موهبت او، ثمرة روبهرو شدن پيروزمندانة وي با سختيهايي بود كه براي او قرار داده بوديم: وَ إِذِ ابْتَلَيََّ إِبْرَ َهِيمَ رَبُّهُو بِكَلِمَـَتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا;(بقره،124) ]بياد بياور[ هنگامي كه خداوند، ابراهيم را به اموري چند ]مانند اعمال حج، كشتن فرزند، افتادن در فتنة آتش نمرود و...[ امتحان فرمود و او از همة اين امتحانها پيروزمند بيرون آمد، به او گفت من تو را به پيشوايي خلق برگزيدم.

'û ـ و بالأخره رسيدن به جنّت مأويَ و رضوان الهي، كه قُلّهاي بلند از دامنهدار شدن ظرفيت وجودي انسان است; وامدار ايمان و عمل صالح است: وَ أُدْخِلَ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّـَـلِحَـَتِ جَنَّـَتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الاْ ?َنْهَـَرُ خَـَـلِدِينَ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَـَمٌ ;(ابراهيم،23) و آنان را كه به خدا ايمان آورده و عمل صالح كردند در بهشتهايي ميبرد كه زير درختانش نهرهاي جاري است و هميشه به فرمان خدا با تحيّت و سلام و احترام در آن بهشت مخلدند.